Rozmowa z dr. hab. n. med. Piotrem Dąbrowieckim, specjalistą chorób wewnętrznych i alergologiem z Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie oraz przewodniczącym Polskiej Federacji Stowarzyszeń Chorych na Astmę, Alergię i POChP, koncentruje się na problematyce optymalnego leczenia pacjentów z chorobami alergicznymi.
Przypadek pacjenta
Omówiono przypadek 45-letniego pacjenta z nadciśnieniem tętniczym i przewlekłym alergicznym zapaleniem spojówek. Pacjent:
• Nieregularnie przyjmuje leki przeciwnadciśnieniowe
• Często zmienia preparaty przeciwhistaminowe (cetyryzyna, loratadyna, bilastyna)
• Stosuje dostępne bez recepty krople do oczu z substancjami obkurczającymi naczynia
• Suplementuje wapń z kwercetyną mimo informacji farmaceuty o jego nieskuteczności
• Rozważa immunoterapię alergenową z powodu nieskuteczności dotychczasowego leczenia
Zalecenia eksperta
Dr Dąbrowiecki podkreśla, że pacjent jest nieoptymalnie leczony. Kluczowe zalecenia to:
Immunoterapia alergenowa
• 90% skuteczności w redukcji lub całkowitym ustąpieniu objawów
• Działanie prewencyjne trwające do 10 lat po zakończeniu 3-5-letniej terapii
• 50% redukcja ryzyka rozwoju astmy sezonowej
• Jedyna metoda rzeczywistego „zaleczania” alergii, a nie tylko łagodzenia objawów
Optymalizacja farmakoterapii
- Zamiast zmiany preparatów przeciwhistaminowych – zwiększenie dawki lub częstości podawania
- Kombinacja leków systemowych z preparatami miejscowymi (krople do oczu, nosa)
- Konieczność holistycznego podejścia do leczenia alergicznego nieżytu nosa i spojówek
Drugi przypadek kliniczny
Przedstawiono przykład pacjenta, który regularnie w kwietniu zgłaszał się do apteki z objawami alergii (katar, kichanie, łzawienie). Farmaceutka zauważyła nowy objaw – kaszel – i skierowała pacjenta do specjalisty. Okazało się, że to nierozpoznana astma:
• Spirometria wykazała obturację oskrzeli
• Pacjent miał nocne wybudzenia z powodu kaszlu
• Błędnie interpretował objawy (suchość powietrza, podejrzenie COVID-19)
• Po zastosowaniu steroidów wziewnych – pełna remisja w 3 dni
Rola farmaceuty i lekarza w opiece alergologicznej
Dr Dąbrowiecki wyróżnia kilka kluczowych obszarów:
Edukacja pacjenta: profilaktyka antyalergenowa: mycie twarzy, oczu, płukanie nosa i gardła po powrocie do domu; korekta błędnych zachowań terapeutycznych; wyjaśnianie różnic między infekcją a alergią.
Proaktywne działanie: rozpoznawanie wzorców sezonowych u pacjentów; zadawanie ukierunkowanych pytań o objawy; skierowanie do specjalisty w przypadku podejrzenia powikłań.
Optymalizacja farmakoterapii: dobór odpowiednich preparatów miejscowych i systemowych; edukacja na temat prawidłowego stosowania leków; ostrzeżenia przed nieskutecznymi suplementami.
Skala problemu w Polsce
Dr Dąbrowiecki zwraca uwagę na ogromną skalę niedodiagnozowania alergii w Polsce:
• Ponad 12 milionów osób ma objawy alergii
• Tylko 150 tysięcy korzysta z immunoterapii alergenowej
• Niewykorzystanie potencjału najskuteczniejszej metody leczenia przyczynowego
Korzyści systemowe
Właściwa opieka farmaceutyczna w alergologii przynosi korzyści:
• Dla pacjenta: lepsza kontrola objawów, zapobieganie powikłaniom
• Dla farmaceuty: zwiększenie lojalności klientów
• Dla systemu zdrowia: redukcja kosztów leczenia zaostrzeń (3-4 tysiące złotych za hospitalizację)
Wnioski
Rozmowa podkreśla konieczność interdyscyplinarnej współpracy między lekarzami a farmaceutami w opiece nad pacjentami alergicznymi. Kluczowe znaczenie ma edukacja, profilaktyka oraz wczesne rozpoznanie i skierowanie pacjentów wymagających specjalistycznego leczenia, szczególnie immunoterapii alergenowej jako metody przyczynowej o udowodnionej skuteczności długoterminowej.