Dyslipidemia dotyka około 20 milionów Polaków (60% populacji), podczas gdy cukrzyca typu 2 występuje u ponad 3 milionów osób. Alarmujący jest fakt, że około połowa osób z dyslipidemią i 1/4 z cukrzycą żyje z nierozpoznaną chorobą.
Rewolucja w oznaczaniu cholesterolu LDL
Tradycyjny wzór Friedewalda, używany od 50 lat, ma istotne ograniczenia przy hipertriglicerydemii powyżej 175 mg/dl oraz u osób z otyłością, zespołem metabolicznym i cukrzycą typu 2. Szczególnie problematyczny jest przy niskich stężeniach cholesterolu LDL poniżej 70 mg/dl.
Zalecane nowe wzory:
• Wzór Martina-Hopkinsa – uwzględnia zmienną wartość stosunku triglicerydów do cholesterolu VLDL
• Wzór Sampson NIH – opracowany na podstawie analitycznych oznaczeń metodą ultrawirowania
Oba wzory są dostępne w domenie publicznej, łatwe do implementacji i znacznie dokładniejsze niż wzór Friedewalda, szczególnie w przypadkach problematycznych.
Lipoproteina (a) – niedoceniony czynnik ryzyka
Lipoproteina (a) jest niezależnym czynnikiem ryzyka sercowo-naczyniowego, występującym u znacznej części populacji:
• ponad 50 mg/dl – u 20% populacji
• ponad 30 mg/dl – u 30% populacji
Kluczowe zalecenia
• Oznaczanie przynajmniej raz w życiu u każdej osoby z profilem lipidowym,
• Wyrażanie wyników w nanomolach na litr ze względu na heterogenność masy cząsteczkowej,
• Szczególne wskazania: przedwczesne choroby sercowo-naczyniowe, wywiad rodzinny, nieskuteczność statyn.
Triglicerydy i remnanty lipoprotein – nowa klasyfikacja
Europejskie Towarzystwo Miażdżycowe zaproponowało nową klasyfikację hipertriglicerydemii opartą na akumulacji lipoprotein bogatych w triglicerydy:
• <100 mg/dl – brak akumulacji
• 100-150 mg/dl – graniczna hipertriglicerydemia
• 150-500 mg/dl – łagodna/umiarkowana (zwiększone ryzyko sercowo-naczyniowe)
• 500-880 mg/dl – ciężka
• >880 mg/dl – bardzo ciężka/ekstremalna (ryzyko zapalenia trzustki)
Remnanty lipoprotein uczestniczą w aterogenezie poprzez łatwe przenikanie przez śródbłonek naczyniowy i przekształcanie makrofagów w komórki piankowate.
Hemoglobina glikowana w diagnostyce cukrzycy
Zalety diagnostyczne:
• Retrospektywny wskaźnik glikemii za 3-4 miesiące
• Brak konieczności przygotowania pacjenta
• Pobranie w dowolnej porze dnia
• Wysoka stabilność próbki
• Mniejsza zmienność biologiczna niż glukoza
Wartości decyzyjne:
• ≥6,5% (48 mmol/mol) – cukrzyca
• 5,7-6,4% (39-46 mmol/mol) – stan przedcukrzycowy
Ograniczenia: zmiany okresu życia erytrocytów (niedokrwistości, leczenie erytropoetyną, przetoczenia, ciąża, zakażenie HIV).
Systemy ciągłego monitorowania glikemii
Rosnąca dostępność systemów CGM wprowadza nowe kryterium kontroli – czas w docelowym zakresie glikemii:
• Zakres docelowy: 70-180 mg/dl
• Powyżej zakresu: >180 mg/dl
• Hipoglikemia: <70 mg/dl (szczególnie <55 mg/dl)
Systemy wykorzystują płyn tkankowy, wykonują pomiary co minutę i przekazują dane do smartfonów, umożliwiając ciągły monitoring bez nakłuwania palców.
Ewolucja diagnostyki chorób metabolicznych
Współczesna diagnostyka chorób metabolicznych ewoluuje w kierunku większej precyzji i wygody dla pacjentów. Kluczowe zmiany obejmują przejście na dokładniejsze wzory obliczania cholesterolu LDL, powszechne oznaczanie lipoproteiny (a), nową klasyfikację hipertriglicerydemii oraz wykorzystanie nowoczesnych systemów monitorowania w cukrzycy. Te zmiany znacząco poprawiają możliwości wczesnego wykrywania i monitorowania leczenia najczęstszych chorób metabolicznych.
Możesz zrezygnować w każdej chwili! Nie musisz dodawać karty płatniczej
*tylko 79 zł miesięcznie po darmowym okresie próbnym