Postęp w zrozumieniu preeklampsji na przestrzeni ostatnich dekad stanowi jeden z ważniejszych przełomów w perinatologii. Prof. dr hab. n. med. Sebastian Kwiatkowski, specjalista w zakresie położnictwa i ginekologii oraz perinatologii, w wykładzie wideo pt. „Preeklampsja – stan przedrzucawkowy” prezentuje kompleksowe ujęcie ewolucji definicji i rozumienia tego zespołu chorobowego, wskazując na zmiany w podejściu diagnostycznym i terapeutycznym.
Jak zmieniały się kryteria diagnostyczne preeklampsji?
Rozumienie preeklampsji ewoluowało od prostego „zatrucia ciążowego”, przez „gestozę” z jej indeksem gestotycznym (nadciśnienie + białkomocz + obrzęki), po współczesną, wielowymiarową definicję.
Przełomowy moment: w roku 2003 amerykańscy eksperci po raz pierwszy zdefiniowali preeklampsję jako nadciśnienie powyżej 140/90 mmHg po 20. tygodniu ciąży + białkomocz powyżej 300 mg/dobę. Ale już dekadę później musieli to zmienić.
Wielonarządowy charakter współczesnej definicji
Dzisiejsze rozumienie preeklampsji (definicja ISSHP) obejmuje:
- Nadciśnienie – nadal podstawa rozpoznania,
- Dysfunkcję narządową – niewydolność nerek, problemy z wątrobą, zaburzenia neurologiczne,
- Zaburzenia krzepnięcia – hemoliza, spadek płytek,
- Dysfunkcję kompartmentu maciczno-łożyskowego – ograniczenie wzrostu płodu, obumarcie wewnątrzmaciczne, oddzielenie łożyska,
- Zaburzenia angiogenezy – kluczowy element diagnostyczny
Czy granica 20. tygodnia ciąży ma uzasadnienie kliniczne?
Prof. Kwiatkowski przedstawia przypadki atypowej preeklampsji występującej już w 15.-17. tygodniu ciąży. Analizując 36 przypadków z literatury światowej, potwierdza że umowna granica 20. tygodnia to tylko umowa. Prawdziwy patomechanizm może rozpocząć się znacznie wcześniej.
Czy dysfunkcja łożyska jest jedyną przyczyną preeklampsji?
Prof. Kwiatkowski przedstawia przykłady alternatywnych mechanizmów prowadzących do objawów preeklampsji:
· Infekcja SARS-CoV-2 jako model alternatywnego patomechanizmu
Pacjentki z ciężkim COVID-19 miały 5-krotnie większe ryzyko preeklampsji. Kluczowa różnica? Po wyleczeniu infekcji objawy nadciśnienia i białkomoczu znikały. To przeczy wszystkiemu, czego uczono dotychczas.
· Wpływ chorób przyzębia na ryzyko preeklampsji
Przewlekły stan zapalny dziąseł zwiększa ryzyko preeklampsji 6-krotnie u pacjentek z podwyższonym CRP. Mechanizm? Podobny do miażdżycy – przewlekłe zapalenie prowadzi do dysfunkcji śródbłonka.
· Rola mikrobioty jelitowej w patogenezie preeklampsji
Transplantacja kału od pacjentek z preeklampsją zdrowym myszom wywoływała u nich nadciśnienie. Kontrolne myszy z przeszczepioną florą od zdrowych kobiet – pozostawały zdrowe.
Jakie jest znaczenie prognostyczne markerów angiogenezy?
Badanie 139 pacjentek z preeklampsją pokazało dramatyczną różnicę w rokowaniu:
- Pacjentki z prawidłowymi markerami angiogenezy: ciąża przedłużona średnio o 35 dni
- Pacjentki z nieprawidłowymi markerami: 50% musiało zakończyć ciążę w ciągu 7 dni
To różnica między 29. a 34. tygodniem ciąży – kolosalna z punktu widzenia dojrzałości płodu.
Wnioski
Analiza przedstawiona przez prof. Kwiatkowskiego pokazuje, że współczesne rozumienie preeklampsji wykracza znacznie poza tradycyjne pojęcie jednorodnej jednostki chorobowej. Zespół ten reprezentuje heterogenną grupę schorzeń o wspólnej prezentacji klinicznej, ale różnych mechanizmach patofizjologicznych. Kluczowym elementem jest identyfikacja podstawowej przyczyny – dysfunkcji łożyska versus przyczyn systemowych – co ma bezpośrednie przełożenie na rokowanie i strategię postępowania terapeutycznego. Markery angiogenezy okazują się cennym narzędziem prognostycznym, umożliwiającym lepszą stratyfikację ryzyka i optymalizację zarządzania ciążami wysokiego ryzyka w codziennej praktyce klinicznej.
Możesz zrezygnować w każdej chwili! Nie musisz dodawać karty płatniczej.
*tylko 79 zł miesięcznie po darmowym okresie próbnym